Community of Practice

Implementatie domeinoverstijgende netwerkaanpak ondervoeding ouderen

Doe mee met het leernetwerk Ondervoeding

Wilt u als gemeente of regio aan de slag met de opdracht “Ondervoeding bij ouderen wordt vroegtijdiger gesignaleerd door zorgprofessionals en professionals in het sociaal domein” zoals beschreven in het Gezond en Actief Leven Akkoord (GALA)? Doe dan mee in een leernetwerk (Community of Practice) om de domeinoverstijgende netwerkaanpak ondervoeding ouderen te implementeren en te borgen in jouw gemeente.

Ondervoeding pakken we samen aan!

Het Kenniscentrum Ondervoeding is de autoriteit op het gebied van ondervoeding in Nederland: van bewustwording, preventie, signalering en behandeling tot samenwerking rond ondervoeding. Het Kenniscentrum Ondervoeding stimuleert de lokale implementatie en borging van de domeinoverstijgende netwerk aanpak ondervoeding bij ouderen met (lokale) aanjagers en samenwerkingspartners.

Uitvoering van de netwerkaanpak ondervoeding levert geld op

De domeinoverstijgende netwerkaanpak ondervoeding bij ouderen draagt bij aan de juiste zorg op de juiste plek op het juiste moment en leidt tot passende zorg. Ondervoeding bij ouderen is een multifactorieel probleem. Somatische, functionele, psychische en sociale factoren spelen (vaak gelijktijdig) een rol (zie DoMap-model). Daarom is samenwerking tussen professionals in verschillende domeinen nodig. Om hierin te ondersteunen heeft het Kenniscentrum Ondervoeding een model voor een domeinoverstijgende netwerkaanpak ontwikkeld.  Deze is gericht op lokale implementatie en borging met landelijke support vanuit het Kenniscentrum Ondervoeding. Vital Innovators heeft op verzoek van het Kenniscentrum Ondervoeding de waarde bepaald van de domeinoverstijgende netwerkaanpak: €1,- levert €3,27 aan waarde op.

De domeinoverstijgende netwerkaanpak ondervoeding bij ouderen draagt bij aan de juiste zorg op de juiste plek op het juiste moment en leidt tot passende zorg. Het sluit aan op het programma Wonen, Ondersteuning en Zorg voor Ouderen (WOZO), het Integraal Zorgakkoord (IZA) en de VNG-werkagenda (verwerkt in GALA).

Omvang en urgentie

Ondervoeding is in Nederland een onderschat probleem. Ondervoeding komt vaak voor bij thuiswonende ouderen:

  • Bij 8,5% van alle thuiswonende 65-plussers.
  • Bij 16% van de thuiswonende kwetsbare 65-plussers. Denk aan ouderen met thuiszorg, slechte eetlust en ouderen die minder mobiel of alleenwonend zijn.
  • Bij 19% van de thuiswonende 85-plussers.
  • Bij 38% van de ouderen bij opname op de afdeling geriatrie in het ziekenhuis.

(Kwetsbare) ouderen en hun naasten zijn zich onvoldoende bewust van (de risico’s) van ondervoeding. Bij ondervoeding is sprake van afname van spiermassa, afname van de algehele conditie en immuunstatus, en geeft een slechtere respons op de medische behandeling en het herstel. Ondervoede ouderen zijn minder zelfredzaam, hebben een lagere kwaliteit van leven en meer zorg nodig. De verwachting is dat – bij ongewijzigd beleid – het aantal mensen met ondervoeding toeneemt met grote gevolgen voor de volksgezondheid en de toegankelijkheid, beschikbaarheid en betaalbaarheid van zorg.

Een Community of Practice ontstaat niet vanzelf

Voor gemeenten die de domeinoverstijgende netwerkaanpak ondervoeding ouderen zoals ontwikkeld door het Kenniscentrum Ondervoeding willen implementeren, zal het Kenniscentrum Ondervoeding een leernetwerk (Community of Practice) inrichten.

Het Kenniscentrum Ondervoeding zal de community ondersteunen en faciliteren met het ontsluiten van goede voorbeelden, een toolbox beschikbaar te stellen, actuele informatie rondom het onderwerp te delen, samenwerking binnen de community te stimuleren.  Dit doen we met ondersteuning van het Partnernetwerk Ondervoeding Ouderen (POO). De partners van het POO zijn beroeps- en bracheorganisaties in het medische en sociale domein, patiënten- en ouderenorganisaties, thema-instituten en kennispartners.

Wat kan een deelnemende gemeente verwachten van het Kenniscentrum Ondervoeding?

Begeleiding van het leernetwerk gericht op implementatie van de domeinoverstijgende netwerkaanpak;

  • 6 bijeenkomsten met de andere deelnemende gemeenten, waarin relevante onderwerpen op interactieve wijzen worden besproken. De eerst en de laatste bijeenkomst (start- en slotbijeenkomst) organiseren we op een centraal gelegen plek in het land, de andere 4 bijeenkomsten zullen online plaatsvinden
  • 4 uur individuele consultatie
  • Inbreng van kennis, ervaringen (o.a. uit eerdere regionale pilots) en toolbox, de tools zijn vrij te gebruiken in de eigen gemeenten
  • Er zal volop ruimte zijn om onderling ervaring uit te wisselen

Wat verwacht het Kenniscentrum Ondervoeding van een deelnemende gemeenten?

  • Het benoemen van een aanjager en/of projectleider namens de betreffende gemeente/wijk en vormen van een kernteam*;
  • aanwezigheid bij de 6 bijeenkomsten; geschatte tijdsinvestering 24 tot 30 uur (voorbereiding en aanwezigheid)
  • 4 tot 8 uur per week voor het implementeren van de domeinoverstijgende netwerkaanpak ondervoeding ouderen; afhankelijk van de preventie-infrastructuur en netwerkstructuur;
  • Financiële bijdrage van €6000=, exclusief btw voor de begeleiding van het leernetwerk, beschikbaar stellen kennis en materialen door het Kenniscentrum Ondervoeding

*Een kernteam bestaat uit een projectleider, vertegenwoordigers vanuit gemeente en professionals werkzaam in sociaal- en zorgdomein (vertegenwoordiging wijkverpleegkundigen, huisartsenorganisatie en paramedische zorg).

Aanmelden voor 1 juli 2024info@kenniscentrumondervoeding.nl
Meer informatie: Brigitte Wieman (projectleider) b.wieman@careyn.nl
Startdatum: september 2024.

Zie voor meer informatie:

https://www.kenniscentrumondervoeding.nl/gala/

https://www.kenniscentrumondervoeding.nl/domeinoverstijgende-netwerkaanpak-ondervoeding-ouderen-2/

https://www.kenniscentrumondervoeding.nl/wp-content/uploads/2023/12/Domeinoverstijgende-netwerkaanpak-Ondervoeding-Ouderen-toelichting.pdf